第1-20章  文稿

正常语速

[语音]

快读

[语音]

《老子道德经》

第一章

dào kě dào fēi cháng dào míng kě míng fēi cháng míng

道可道，非常道；名可名，非常名。

wú míng tiān dì zhī shǐ yǒu míng wàn wù zhī mǔ gù

无，名天地之始；有，名万物之母。故

cháng wú yù yǐ guān qí miào cháng yǒu yù yǐ guān qí

常无，欲以观其妙；常有，欲以观其

jiào cǐ liǎng zhě tóng chū ér yì míng tóng wèi zhī xuán xuán

徼。此两者，同出而异名，同谓之玄。玄

zhī yòu xuán zhòng miào zhī mén

之又玄，众妙之门。

第二章

tiān xià jiē zhī měi zhī wéi měi sī è yǐ jiē zhī

天下皆知美之为美，斯恶已；皆知

shàn zhī wéi shàn sī bú shàn yǐ gù yǒu wú xiāng shēng nán

善之为善，斯不善已。故有无相生，难

yì xiāng chéng cháng duǎn xiāng xíng gāo xià xiāng qīng yīn shēng

易相成，长短相形，高下相倾，音声

xiāng hè qián hòu xiāng suí shì yǐ shèng rén chǔ wú wéi zhī

相和，前后相随。是以圣人处无为之

shì xíng bù yán zhī jiào wàn wù zuò ér fú cí shēng ér

事，行不言之教。万物作而弗辞，生而

fú yǒu wéi er fú shì gōng chéng ér fū jū fú wéi fú

弗有，为而弗恃，功成而弗居。夫唯弗

jū shì yǐ bú qù

居，是以不去。

第三章

bú shàng xián shǐ mín bù zhēng bú guì nán dé zhī

不尚贤，使民不争；不贵难得之

huǒ shǐ mín bù wéi dào bú xiàn kě yù shǐ mín xīn bú

货，使民不为盗；不见（现）可欲，使民心不

luàn shì yǐ shèng rén zhī zhì xū qí xīn shí qí fù

乱。是以圣人之治，虚其心，实其腹，

ruò qí zhì qiáng qí gǔ cháng shǐ mín wú zhī wú yù shǐ

弱其志，强其骨。常使民无知无欲，使

fú zhì zhě bù gǎn wéi yě wéi wú wéi zé wú bú zhì

夫智者不敢为也。为无为，则无不治。

第四章

dào chōng ér yòng zhī huò bú yíng yuān xī sì wàn wù

道冲，而用之或不盈，渊兮似万物

zhī zōng cuò qí ruì jiě qí fēn hé qí guāng tóng qí

之宗。挫其锐，解其纷，和其光，同其

chén zhàn xī sì huò cún wú bù zhī shuí zhī zǐ xiàng dì

尘。湛兮似或存，吾不知谁之子，象帝

zhī xiān

之先。

第五章

tiān dì bù rén yǐ wàn wù wéi chú gǒu shèng rén bù

天地不仁，以万物为刍狗；圣人不

rén yi bai xing wei chú gǒu tiān dì zhī jiān qí yóu tuó

仁，以百姓为刍狗。天地之间，其犹橐

yuè hū xū ér bù qū dòng ér yù chū duō yán shuò qióng

龠乎！虚而不屈，动而愈出。多言数穷，

bù rú shǒu zhōng

不如守中。

第六章

gǔ shén bù sǐ shì wèi xuán pìn xuán pìn zhī mén

谷神不死，是谓玄牝。玄牝之门，

shì wèi tiān dì gēn mián mián ruò cún yòng zhī bù qín

是谓天地根。绵绵若存，用之不勤。、“ jū shàn dì xīn shàn

众人之所恶，故几于道。居善地，心善

yuān yǔ shàn rén yán shàn xìn zhèng shàn zhì shì shàn néng渊，与善仁，言善信，政善治，事善能，

dòng shàn shí fú weí bù zhēng gù wú yóu

动善时。夫唯不争，故无尤。

第九章

chí ér yíng zhī bù rú qí yǐ chuǎi ér ruì zhī

持而盈之，不如其已；揣而锐之，

bù kě cháng bǎo jīn yù mǎn táng mò zhī néng shǒu fù guì

不可长保；金玉满堂，莫之能守；富贵

ér jiāo zì yí qí jiù gōng suì shēn tuì tiān zhī dào

而骄，自遗其咎。功遂身退，天之道。

第十章

zài yíng pò bào yī néng wú lí hū zhuān qì zhì

载营魄抱一，能无离乎？专气致

róu néng rú yīng ér hū dí chú xuán lǎn néng wú cī

柔，能如婴儿乎？涤除玄览，能无疵

hū ài mín zhì guó néng wú wéi hū tiān mén kāi hé néng

乎？爱民治国，能无为乎？天门开阖，能

wéi cí hū míng bái sì dá néng wú zhì hū shēng zhī

为雌乎？明白四达，能无知（智）乎？生之

xù zhī shēng ér bù yǒu wéi ér bú shì zhǎng ér bù zǎi

畜之。生而不有，为而不恃，长而不宰，

shì wèi xuán dé

是谓玄德。

第十一章

sān shí fú gòng yì gǔ dāng qí wú yǒu chē zhī yòng

三十辐共一毂，当其无，有车之用；

shān zhí yǐ wéi qì dāng qí wú yǒu qì zhī yòng záo hù

埏埴以为器，当其无，有器之用；凿户

yǒu yǐ wéi shì dāng qí wú yǒu shì zhī yòng gù yǒu zhī

牖以为室，当其无，有室之用：故有之

yǐ wéi lì wú zhī yǐ wéi yòng

以为利，无之以为用。

第十二章

wǔ sè lìng rén mù máng wǔ yīn lìng rén ěr lóng wǔ

五色令人目盲；五音令人耳聋；五

wèi lìng rén kǒu shuǎng chí chěng tián liè lìng rén xīn fā kuáng

味令人口爽；驰骋田猎，令人心发狂；

nán dé zhī huò lìng rén xíng fáng shì yǐ shèng rén wèi fù

难得之货，令人行妨。是以圣人为腹

bú wèi mù gù qù bǐ qǔ cǐ

不为目，故去彼取此。

第十三章

chǒng rǔ ruò jīng guì dà huàn ruò shēn hé wèi chǒng rǔ

宠辱若惊，贵大患若身。何谓宠辱

ruò jīng chǒng wéi xià dé zhī ruò jīng shī zhī ruò jīng

若惊？宠为下，得之若惊，失之若惊，

shì wèi chǒng rǔ ruò jīng hé wèi guì dà huàn ruò shēn wú

是谓宠辱若惊。何谓贵大患若身？吾

suǒ yǐ yǒu dà huàn zhě wèi wú yǒu shēn jí wú wú shēn

所以有大患者，为吾有身。及吾无身，

wú yǒu hé huàn gù guì yǐ shēn wèi tiān xià ruò kě jì tiān

吾有何患？故贵以身为天下，若可寄天

xià ài yǐ shēn wèi tiān xià ruò kě tuō tiān xià

下；爱以身为天下，若可托天下。

第十四章

shì zhī bú jiàn míng yuē yí tīng zhī bù wén míng yuē

视之不见名曰夷，听之不闻名曰

xī bó zhī bù dé míng yuē wēi ci san zhě bu kě zhì

希，搏之不得名曰微。此三者不可致

jié gù hùn ér wéi yī qí shàng bù jiǎo qí xià bú

诘，故混而为一。其上不皦，其下不

mèi shéng shéng bù kě míng fù guī yú wú wù shì wèi wú

昧，绳绳不可名，复归于无物。是谓无

zhuàng zhī zhuàng wú wù zhī xiàng shì wèi hū huǎng yíng zhī

状之状，无物之象，是谓惚恍。迎之

bú jiàn qí shǒu suí zhī bú jiàn qí hòu zhí gǔ zhī dào

不见其首，随之不见其后。执古之道，

yǐ yù jīn zhī yǒu néng zhī gǔ shǐ shì wèi dào jì

以御今之有，能知古始，是谓道纪。

第十五章

gǔ zhī shàn wéi dào zhě wēi miào xuán tōng shēn bù kě

古之善为道者，微妙玄通，深不可

shí fú wéi bù kě shí gù qiǎng wèi zhī róng yù xī ruò

识。夫唯不可识，故强为之容：豫兮若

dōng shè chuān yóu xī ruò wèi sì lín yǎn xī qí ruò kè

冬涉川，犹兮若畏四邻，俨兮其若客，

huàn xī ruò bīng zhī jiāng shì dūn xī qí ruò pǔ kuàng xī

涣兮若冰之将释，敦兮其若朴，旷兮

qí ruò gǔ hùn xī qí ruò zhuó shú néng zhuó yǐ jìng zhī xú qīng

其若谷，混兮其若浊。孰能浊以静之徐清？

shú néng ān yǐ dòng zhī xú shēng bǎo cǐ dào zhě

孰能安以动之徐生？保此道者，

bú yù yíng fú wéi bù yíng gù néng bì ér xīn chéng

不欲盈。夫唯不盈，故能蔽而新成。

第十六章

zhì xū jí shǒu jìng dǔ wàn wù bìng zuò wú yǐ

致虚极，守静笃。万物并作，吾以

guān fù fú wù yún yún gè fù guī qí gēn guī gēn yuē

观复。夫物芸芸，各复归其根。归根曰

jìng jìng yuē fù mìng fù mìng yuē cháng zhī cháng yuē míng

静，静曰复命。复命曰常，知常曰明。

bù zhī cháng wàng zuò xiōng zhī cháng róng róng nǎi gōng gōng

不知常，妄作凶。知常容，容乃公，公

nǎi quán quán nǎi tiān tiān nǎi dào dào nǎi jiǔ mò shēn bú dài

乃全，全乃天，天乃道，道乃久。没身不殆。

第十七章

tài shàng xià zhī yǒu zhī qí cì qīn ér yù zhī

太上，下知有之；其次，亲而誉之；

qí cì wèi zhī qí cì wǔ zhī xìn bù zú yān yǒu

其次，畏之；其次，侮之。信不足焉，有

bú xìn yān yōu xī qí guì yán gōng chéng shì suì bǎi xìng

不信焉。悠兮其贵言。功成事遂，百姓

jiē wèi wǒ zì rán

皆谓："我自然。”

第十八章

dà dào fèi yǒu rén yì zhì huì chū yǒu dà wěi

大道废，有仁义；智慧出，有大伪；

liù qīn bù hé yǒu xiào cí guó jiā hūn luàn yǒu zhōng chén

六亲不和，有孝慈；国家昏乱，有忠臣。

第十九章

jué shèng qì zhì mín lì bǎi bèi jué rén qì yì

绝圣弃智，民利百倍；绝仁弃义，

mín fù xiào cí jué qiǎo qì lì dào zéi wú yǒu cǐ sān

民复孝慈；绝巧弃利，盗贼无有。此三

zhě yǐ wéi wén bù zú gù lìng yǒu suǒ shǔ jiàn sù bào

者，以为文不足，故令有所属：见素抱

pǔ shǎo sī guǎ yù jué xué wú yōu

朴，少私寡欲，绝学无忧。

第二十章

wéi zhī yǔ ē xiāng qù jǐ hé shàn zhī yǔ è

唯之与阿，相去几何？善之与恶，

xiāng qù ruò hé rén zhī suǒ wèi bù kě bú wèi huāng xi

相去若何？人之所畏，不可不畏。荒兮

qí wèi yāng zāi zhòng rén xī xī rú xiǎng tài láo rú chūn

其未央哉！众人熙熙，如享太牢，如春

dēng tái wǒ dú bó xī qí wèi zhào rú yīng ér zhī wèi

登台；我独泊兮其未兆，如婴儿之未

hái lěi lěi xī ruò wú suǒ guī zhòng rén jiē yǒu yú ér

孩。傫傫兮若无所归！众人皆有余，而

wǒ dú ruò kuì wǒ yú rén zhī xīn yě zāi dùn dùn xī

我独若遗(匮)。我愚人之心也哉，沌沌兮！

sú rén zhāo zhāo wǒ dú hūn hūn sú rén chá chá

俗人昭昭，我独昏昏；俗人察察，

wǒ dú mèn mèn dàn xī qí ruò hǎi liáo xī ruò wú zhǐ

我独闷闷。澹兮其若海，飂兮若无止。

zhòng rén jiē yǒu yǐ ér wǒ dú wán sì bǐ wǒ dú yì yú

众人皆有以，而我独顽似鄙。我独异于

rén ér guì shí mǔ

人，而贵食母。

每日基本功练习

八十八岁公公门前有八十八棵竹，八十八只八哥要到八十八岁公公门前的八十八棵竹上来借宿。八十八岁公公不许八十八只

八哥到八十八棵竹上来借宿，八十八岁公公打发八十八个金弓银弹手去射杀八十八只八哥，不许八十八只八哥到八十八岁公公门前的八十八棵竹上来借宿。

鲍保的宝宝爱吃汉堡包，葆豹的宝宝爱吃油爆包，鲍保的宝宝说汉堡包好吃，葆豹的宝宝说油爆包好吃；不知是鲍保的宝宝爱吃的汉堡包比葆豹的宝宝爱吃的油爆包好，还是葆豹的宝宝爱吃的油爆包比鲍保的宝宝爱吃的汉堡包好。

打南边来了个喇嘛，手里提拉着五斤鳎(tǎ) 目。打北边来了个哑巴，腰里别着个喇叭。南边提拉着鳎目的喇嘛要拿鳎目换北边别喇叭哑巴的喇叭。哑巴不愿意拿喇叭换喇嘛的鳎目，喇嘛非要换别喇叭哑巴的喇叭。喇嘛抡起鳎目抽了别喇叭哑巴一鳎目，哑巴摘下喇叭打了提拉着鳎目的喇嘛一喇叭。也不知是提拉着鳎目的喇嘛抽了别喇叭哑巴一鳎目，还是别喇叭哑巴打了提拉着鳎目的喇嘛一喇叭。喇嘛炖鳎目，哑巴嘀嘀哒哒吹喇叭。